آشنایی با آسانسورهای هیدرولیک
امروزه استفاده از آسانسور در ساختمان‌های مسكونی، کارخانجات، تجاری و… بسیار متداول و جزو لا‌ینفک زندگی شهری شده است. در کشورهای پیشرفته استفاده از آسانسورهای هیدرولیک در ساختمان‌های مسكونی کوتاه بسیار متداول است. آسانسورهایی که با نیروی فشار روغن کار می‌کنند به آسانسورهای هیدرولیک معروف‌‌اند. در این آسانسورها جک و پاوریونیت تامین کننده‌ی نیروی محرکه هستند.
مزایای آسانسورهای هیدرولیکی
بررسی آماری از نصب آسانسورهای هیدرولیكی نشان می‌دهد که این نوع آسانسور، در بازار رواج یافته است در حدود ۷۰٪ کلیه آسانسورهای فروخته شده برای ساختمان‌های جدید کوتاه مرتبه در آمریكا، آسانسورهای هیدرولیكی بوده است. در حدود ۷۰٪ کل آسانسورهای هیدرولیكی فروخته شده برای ساختمان‌های جدید، چهار طبقه و یا کمتر بوده است. در حدود ۹۵ % کلیه آسانسورهای هیدرولیكی فروخته شده در آمریكا، از نوع اتصال مستقیم بوده‌اند. آمار نشان می‌دهد که آسانسورهای هیدرولیكی مورد استقبال فراوان خریداران و عامل اصلی صعود در ساختمان‌های مسوكونی بوده و تعداد طرفداران آن در صنعت بی‌شمار هستند. آسانسورهای هیدرولیكی مزایای زیر را در اختیار طراحان و بهره برداران قرار می‌دهد.
بهره‌برداری موثرتر از فضای ساختمان
آسانسورهای هیدرولیكی نسبت به آسانسورهای کششی در حدود ۱۲ % فضای کمتری را اشغال می‌کند. آسانسورهای هیدرولیكی نیاز به موتورخانه در بالا نداشته ولی به یک مقدار فضای بالاسری نیاز دارد که به علت رعایت مقررات مربوطه است.
از آنجا که آسانسورهای هیدرولیكی نیرو و بار عمودی به اسكلت ساختمان تحمیل نمی‌کند، هزینه آهن كشی چاه به گونه‌ای چشمگیر کاهش می‌یابد.
از آنجا که اتصا‌لات مكانیكی بین پاوریونیت و جک آسانسورهای هیدرولیكی را لوله‌ها و شلنگ‌ها تشكیل می‌دهند، می‌توان از این خصوصیت قابلیت انعطاف استفاده نموده و بخش پاوریونیت و موتورخانه را در محل مناسبی در شعاع ۱۲ متری جک هیدرولیک نصب نمود. از طرفی در آسانسورهای ضد جرقه می‌توان موتورخانه را به محل امنی انتقال داد که موجب کاهش هزینه خواهد شد.
موثرترین وسیله برای بالا بردن بارهای سنگین
هنگامی كه مایل به استفاده از آسانسوری با تراول‌های کوتاه و ظرفیتی بیش از دو تن هستیم، اهمیت آسانسورهای هیودرولیكی آشكارتر میشود، زیرا که به طور اصولی سیستم‌های هیدرولیكی، دارای توان و نیروی بالا برنده قوی و راندمان مكانیكی خووب همراه با هزینه کمتر هستند. هنگامی كه نیازی به سرعت‌های بالا نیست، آسانسورهای هیدرولیكی می‌توانند تا ظرفیت هوای ۲۱ تن عمل کنند که این ظرفیت‌ها مربوط به واگن‌های پر از بار و سنگین یا کامیون‌های بزرگ بوده یا نیاز عملیاتی و کار بردی خواص صنعتی و یا جابه‌جایی اجسام ثقیل را ممكن می‌سازد.
پایین آمدن همراه با هزینه کمتر
از انجا که نیروی پایین آمدن آسانسورهای هیدرولیكی توسط نیروی جاذبه زمین تامین میشود ، لذا هنگام فرود نیازی به استفاده از نیروی برق نبوده و مصرف انرژی نزدیک به صفر است. به خاطر همین خصیصه طراحی و نصب سیستم اضطراری در آسانسورهای هیدرولیكی بسیار ساده و ارزان است.
محدودیت‌های آسانسورهای هیدرولیکی
آسانسورهای هیدرولیكی مزایای فراوانی دارند، اما همواره باید دقت شود که در کاربری‌های مناسب خود استفاده شوند. نتیجه کار‌برد نامناسب آن می‌تواند پر هزینه باشد. در نتیجه آگاهی و شناخت محدودیت‌های آسانسورهای هیدرولیكی برای همگان ضروری است. محدودیت‌های آسانسورهای هیدرولیكی به شرح زیر است.
سرعت
یكی از مهمترین محدودیت‌های آسانسورهای هیدرولیكی سرعت بالا است، لذا همواره برای سرعت‌های زیر ۱ متر بر ثانیه استفاده می‌شوند.
ترافیک
به دلیل وابستگی دبی روغن به درجه حرارت آن، استفاده از آسانسورهای هیدرولیكی را در ساختمان هوای پرترافیک توصیه نمی‌شود.
حرارت
اصو‌لاً آسانسورهای هیدرولیكی، دستگاه‌هایی هستند که حرارت فراوانی را ایجاد می‌کنند، زیرا هنگام پایین آمدن آسانسور انرژی پتانسیل تبدیل به انرژی جنبشی شده و بخشی از آن تبدیل به حرارت میشود که در نتیجه درجه حرارت روغن بالا می‌رود.
سیستم هیدرولیک مدفون
سیستم پر فشار هیدرولیک و تجهیزات مربوطه مدفون که لازمه نصب برخی از آسانسورهای هیدرولیكی است، در معرض حملات شیمیایی، مكانیكی، و الكترولیتی قرار داشته که می‌توانند موجب نشتی سیلندرهای هیدرولیک شوند. اقدامات فراوانی در جهت جلوگیری و یا کاهش خوردگی صورت گرفته است که استفاده از بسیاری از آنها امروزه متداول شده است. از متداولترین اقدامات پیشگیرانه، استفاده از روکش‌های مخصوصی است که بخش‌های مدفون را از سیالات زیر زمینی و خاک که موجب خوردگی می‌شوند محفوظ نگه می‌دارد. مشكل مهمی که هنوز لاینحل باقی مانده، مربوط به ایجاد روشی است که بتوان به سهولت و مقرون به صرفه قطعات مدفون در زمین را مورد بررسی و بازرسی قرار داد. منطقی‌ترین و واضحترین راه این است که کل جک‌ها را به بالای زمین انتقال داد، جایی که بتوان به سهولت و در همه مواقع قطعات را بازبینی نمود.
حساسیت بیشتر قطعات
صدمات وارده به کاسه نمدها و بخش پكینگ جک‌های هیدرولیكی یكی دیگر از مشكلات این نوع آسانسورها است و به همین دلیل باید در نصب آنها دقت فراوان مبذول داشت.
کاربردهای مناسب آسانسورهای هیدرولیکی
آسانسورهای هیدرولیكی روشی عالی برای انتقال عمودی در ساختمان‌های کم ارتفاع هستند. به خصوص مواقعی که نیاز به بالا بردن اجسامی با وزن زیاد داشته باشیم و سرعت آسانسور اهمیتی نداشته باشد. ارائه مثال هوای مناسب و غیر مناسب کاربردی زیر برای استفاده از آسانسورهای هیدرولیكی مفید خواهد بود.
مثال‌های مناسب کاربردی
- دفاتر اداری دو الی سه و چهار طبقه
- ساختمان‌های مسكونی دو، سه، چهار، و پنج طبقه
- بیمارستان‌های کوچک، کلینیک‌ها، ساختمان‌های بهداشتی تا سه طبقه
- کارخانجات کوتاه صنعتی که نیاز به انتقال بار و یا مواد خام از وزن‌های سبک تا بسیار سنگین دارند
- پارکینگ‌های طبقاتی کوچک و بزرگ
- آسانسورهای مسافری / باری در فروشگاه‌ها (تا سه طبقه)
- آسانسورهای خانگی که با برق تک فاز کار می‌کنند
- آسانسورهای پانوراما در هتل‌ها و مراکز تجاری
- آسانسورهای ویژه صنعتی که قابلیت انتقال موتورخانه به منطقه امن و غیرقابل اشتعال اهمیت داشته باشد
- آسانسورهای خاص که به جای کابین از پلتفرم استفاده میشود از جمله سن تئاتر، دسترسی به بازرسوی هواپیموا، بارانداز
مثال‌های نامناسب کاربردی
- اغلب فروشگاه‌های بزرگ چندین طبقه‌ای با ترافیک بالا
- بیمارستان‌های بیش از چهار طبقه و پرترافیک
- برج‌های مسكونی که نیازمند آسانسورهای بالای ۱ متر بر ثانیه هستند
- اطالعات ابتدایی از طراحی ساختمان
به منظور طراحی دقیق، اطلاعات دقیق مورد نیاز است و چنانه مهندم معمار از ابتدای طراحی استفاده از آسانسور هیدرولیكی را در مد نظر داشته باشد مشكلات جنبی کمتری در حین طراحی و نصب آسانسورها پدید می‌آید. این اطلاعات شامل کاربری آسانسور، ابعاد چاه آسانسور، تعیین محل مناسب موتورخانه، ظرفیت، سرعت کابین، نوع درب طبقات، نوع درب کابین، برآورد ترافیک و تعداد استارت در ساعت آسانسور، فاصله بین طبقات، فاصله بالای کابین تا زیر سقف، عمق چاهک هستند.
محل استقرار موتورخانه
فضای استقرار پاوریونیت می‌تواند در شعاع دوازده متری محل جک قرار داشته باشد. این فضا باید دارای وسعت کافی و درب ورودی مناسب به منظور انتقال پاوریونیت آن داشته باشد. تهویه مناسب محل و خشک بودن فضا و زمین مربوطه و تمیزی کلی آن دارای مزایای فراوانی بوده و از مشكلات بعدی و جانبی می‌کاهد. لازم به ذکر است هرگاه به عللی فاصله جک تا پاوریونیت مقدار بیشتری از مقدار یاد شده باشد، باید به ازای هر ۱۱ متر ۱ بار افت فشار در نظر گرفت.
نصب آسانسورهای هیدرولیک
ساده‌ترین شکل این آسانسورها تنها شامل یک سیلندر و پیستونبوده که به طور مستقیم به زیر کابین متصل شده‌اند. با چرخیدن موتور، تلمبه، روغن را از مخزن به سیلندر پمپاژ کرده و با پر شدن ظرفیت سیلندر، روغن با فشار، کابین و پیستون را به طرف بالا به حرکت در می‌آورد. زمانی که کابین به طبقه‌ی مورد نظر می‌رسد سیستم کنترل به موتور علامتی برای قطع شدن پمپاژ روغن می‌دهد. همچنین برای پایین آمدن کابین، سیستم کنترل به دریچه فرمان و علامت می‌دهد که باز شود و سنگینی کابین موجب فشار آوردن پیستون به سیلندر میشود سپس روغن از دریچه به مخزن باز میشود و در زمان توقف سیستم کنترل دستور بسته شدن دریچه را صادر می‌کند. آسانسورهای هیدرولیک به طور معمول در ظرفیت‌های بالا و همچنین طول مسیر پایین مورد استفاده قرار می‌گیرند. موتورخانه‌ی آسانسورهای هیدرولیک برای جلوگیری از بالا رفتن دمای روغن بایستی به سیستم تهویه و همچنین پوشش عایق (برای نگهداری جریان روغن در صورت نشت) مجهز باشند. سیستم آسانسورهای هیدرولیک به دو دسته‌ی مستقیم و غیر مستقیم تقسیم میشود.
سیستم مستقیم
برای جابه جایی کابین، جک بدون واسطه به یوک کابین متصل میشود و همچنین جک باید دارای شیر اطمینان مخصوص باشد. سیستم‌های مستقیم شامل سیستم‌های مرکزی و سیستم‌های کناری میشود.
سیستم غیر مستقیم
در این سیستم جابه جایی کابین به وسیله‌ی سیم بکسل متصل شده به یوک یا کاراسلینگ کابین امکان پذیر است. این سیستم‌ها شامل سیستم‌های کناری و مرکزی هستند. در این مدل روی جک یک عدد فلکه هرزگرد نصب میشود که سیم بکسل آن از یک طرف در پیت چاهک پایین به زمین وصل شده و از طرف دیگر به کاراسلینگ متصل میشود.
