اجزای غیرسازهای
اجزای غیرسازه ای در ساختمان‌ها به اجزایی اطلاق میشود كه به سازه اصلی متكی‌اند ولی در تحمل بار جانبی زلزله به آن كمك نمی‌كنند. اجزای معماری مانند دیوارها، نماها و سقف‌های كاذب و نیز تأسیسات مكانیكی و برقی همراه با نگهدارند‌ه‌ها و ادوات اتصال آنها جز و این گروه محسوب می‌شوند.
محدوده كاربرد
محدوده کاربرد ساختمان‌های با اهمیت خیلی زیاد، زیاد و ساختمان‌های با اهمیت متوسط با تعداد طبقات هشت و بیشتر، بجز موارد عنوان شده در زیر، را شامل میشود.
الف- اجزای غیرسازهای با وزن بیشتر از ۲۵ درصد وزن مؤثر لرزهای كل سازه (وزن اجزای غیرسازهای و سازه نگهدارنده). این اجزاء در گروه سازه‌های غیرساختمانی قرار می‌گیرند.
ب- اجزای مكانیكی و برقی با شرایط زیر:
- اتصالات بین جزء و ملحقات آن انعطاف پذیر باشد.
- وزن جزء كمتر از ۱۰ كیلوگرم، و یا در مورد خطوط تأسیساتی، وزن آن كمتر ۱۰ كیلوگرم بر متر باشد. اگر ارتفاع جزء در كف طبقه استقرار كمتر از ۱/۲ متر باشد وزن آن می‌تواند تا ۲۰۰ كیلوگرم افزایش داشته باشد.
ضریب اهمیت جزء
اجزای غیرسازهای برحسب میزان آسیب رسانی ناشی از خرابی آنها به دو گروه تقسیم و در تعیین نیروی جانبی زلزله برای هر یك ضریب اهمیت جزء خاص در نظر گرفته میشود. این ضریب برای اجزاء زیر برابر با ۱/۴ و برای سایر اجزا برابر ۱ است.
- جزء در داخل و یا متكی به سازه با اهمیت خیلی زیاد بوده و حفظ آن برای خدمت رسانی بی‌وقفه سازه لازم باشد.
- محتوای جزء مواد خطر زا با امكان ایجاد مسمومیت زیاد و یا انفجار باشد.
- خدمت رسانی جزء برای تأمین عملكرد ایمنی جانی پس از زلزله لازم باشد، مانند سیستم اطفای حریق و پلكان فرار
مهار اجزای غیر سازه‌ای
اجزای غیر سازه‌ای و تکیه گاه‌های آنها باید به گونه‌ای به سازه مهار شوند که بتوانند نیروهای جز غیر سازه‌ای را به سازه منتقل کنند و تغییر شکل‌های ایجاد شده در آنها را پذیرا باشند. مسیر انتقال بار در این اجزا باید داری مقاومت و سختی کافی بوده و محل اتصال به سازه توانایی تحمل اثر موضعی بارها را داشته باشد. استفاده از اتصالات جوشی یا پیچی و نظایر آنها مجاز است ولی نباید از مقاومت اصطکاکی ناشی از بارهای ثقلی استفاده شود. نیروهای ایجاد شده در تکیه گاه‌ها و اتصالات آنها برابر با نیروهای خود اجزا هستند.
مهار اتصالات اجزای غیر سازه‌ای در اعضای فولادی، بتن آرمه و مصالح بنایی باید طبق ضوابط آیین نامه‌های طراحی صورت گیرد و در مواردی که دستورالعمل مشخصی ارائه نشده با انجام دادن آزمایش‌های مناسبی از کافی بودن مقاومت مهارها و نیز ظرفیت تغییر شکل پذیری آنها اطمینان حاصل شود.
