داربست
داربست تجهیزاتی موقتی از جنس چوب یا فلز است که برای دسترسی ایمن و آسان به محل‌های کار بالاتر از ۲ متر از آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد. اجزای داربست صفحاتی از جنس چوب / فلز هستند که داربست روی آن قرار می‌گیرد. برای این که کاربر بداند که داربست از لحاظ ایمنی مورد تایید است یا خیر، از اتیكت استفاده می‌شود. این اتیكت در مقابل گرما، نور آفتاب، رطوبت و باران مقاوم است و توسط ماژیک‌های مخصوصی روی آن نوشته می شود. اتیكت سبز یعنی داربست از لحاظ ایمنی مورد تایید است. این اتیكت توسط ناظر داربست‌بندی به داربست آویزان می‌شود. اتیكت باید در محل ورود افراد به داربست باید کاملاً مشخص باشد.
نكات ایمنی به كارگیری داربست‌ها
- استفاده از كفش‌های ایمنی غیر لغزنده برای كار بر روی داربست الزامی است.
- كار بر روی داربست‌های معلق علاوه بر اقلام حفاظتی داربست‌های ثابت، نیازمند كمربند ایمنی است كه به سازه داربست متصل شده باشد.
- كمربندهای ایمنی نباید باعث جراحت یا مرگ در هنگام سقوط شوند.
- جمع آوری تمام مواد، تجهیزات ضایعات و تمیز كردن سكوی كارپس از پایان كار یا در انتهای شیفت كار الزامی است.
- در صورت اجبار به كار بر روی داربست در هوای برفی ضمن استفاده از كفش‌های غیر لغزنده، پاشیدن شن بر روی سكوی كار، الزامی است.
داربست‌های متحرك
- جابجایی داربست‌های متحرك، هنگامی كه افراد بر روی آن قرار دارند، ممنوع است.
- اعمال نیرو برای حركت داربست متحرك باید حتی المقدور نزدیك پایه‌ها باشد و در هر صورت بیش از ۵ فوت بالاتر از سطح پایه حمایت كننده نباشد.
- اگر از نیروی متحرك موتوری استفاده می‌شود، اولاً نیرو باید مستقیم به چرخ‌ها وارد شود و ثانیاً سرعت بیش از ۰/۳ متر بر ثانیه نباشد.
داربست‌های معلق
- سطح كاری این داربست‌ها در هر حال باید تراز باشد.
- حداكثر بار اعمالی بر سكوی كار داربست‌های معلق ۱۰۰ تا ۲۰۰ كیلوگرم بر متر مربع است.
- انجام اقدامات لازم (وزنه‌های تعادلی، اتصال به سقف و …) برای جلوگیری از سقوط داربست الزامی است.
- وزنه‌های تعادلی باید به محل امنی متصل شده و حركت نكنند. نبایداز كیسه‌های شن، سنگ، آجر و غیره به عنوان وزنه تعادلی استفاده كرد.
- وقتی چند داربست معلق به طور همزمان بكار گرفته می‌شوند، نباید آنها را بهم متصل كرد.
- طناب داربست‌های معلق باید حداقل توانایی تحمل شش برابر حداكثر بار مجاز را بدون آسیب داشته باشد.
- كاربرد طناب‌های تعمیر شده یا معیوب به هر شكل در داربست‌های معلق ممنوع است.
- اتصال طناب‌ها به هم فقط باید از طریق اتصالات استاندارد انجام گیرد.
- در صورت وجود هر گونه آسیب فیزیكی یا هرگونه آسیب ناشی از تماس با جریان برق، طناب را باید تعویض كرد.
- طناب‌ها باید از تماس با حرارت و مواد خورنده محافظت شوند.
- طناب‌های جلوگیری از چرخش داربست‌های معلق باید به اندازه‌ای باشند كه به زمین برسند . استفاده از طناب‌های بلندتر و یا بلند كردن طول طناب به هر روش ممنوع است.
- در پایین‌ترین سطح سكوی كاری، حداقل باید چهار دور طناب بر روی قرقره بالابر وجود داشته باشد.
- كلیه باربرها باید علاوه بر ترمز عملیاتی معمول، به یك ترمز اضطراری مجهز باشند تا در زمان تغییر ناگهانی گشتاور یا شتاب خارجاز حد نرمال عمل نماید.
- در داربست‌های معلق سازه حمایت كننده داربست باید قادر به تحمل حداقل باری معادل چهار برابر بار كاری مورد نظر علاوه بر وزن داربست را داشته باشد.
- در داربست‌های معلق وزن افراد و تجهیزات نباید بیشتر از توان سیستم بالابر باشد.
سایر الزامات داربست‌ها
انتهای تخته داربست‌ها كه روی هم قرار می‌گیرند نباید از ۴ برابر پهنای تخته تجاوز نماید. ساختار داربست باید فاقد نقص بوده و در قسمت‌های فلزی خوردگی دیده نشود . اتصالات معیوب با یستی تعمیر شوند. سازه باید هفته‌ای یك بار، یا بلافاصله بعد از یك شرایط آب و هوایی بد (باد، برف و غیره ) توسط فردی ماهر بازدید شوند. فضای باز مورد نیاز جلوی سكوی كار چنانچه برای نشستن یك نفر باشد نباید از ۳۰۰ میلیمتر تجاوز كند.
انتخاب و بازرسی تخته‌های داربست
- تخته داربست‌ها بایستی از الوار ویژه ساخته شده باشند و با استاندارد مطابقت داشته باشند.
- تخته‌های داربست باید به منظور مشخص شدن نقص بازرسی شوند. بمنظور جلوگیری از پنهان شدن نقص تخته داربست‌ها نبایستی آنها را رنگ آمیزی نمود. در مواقع لزوم نیز می‌توان از تخته داربست مقاوم به آتش سوزی استفاده نمود.
- تخته‌ها بایستی تمیز نگهداشته شوند و تسمه پیچ آهنی شده یا بطور مطمئن با صفحات فلزی میخ كوب شده باشند.
- تخته‌های صدمه دیده باید تعمیر شده و یا حذف شوند.
- در صورت تعمیر تنها در صورت تطابق با استاندارد اصلی به كاربازگردانده می‌شوند. خاطر نشان می‌سازد تخته‌هایی كه از میخ آنها بیرون زده باشد و یا دارای نواقص مشابه باشد مورد تایید نیستند.
الزامات و تجهیزات بلند كردن بار بر روی داربست‌ها
- در داربست‌ها جهت بالا بردن بارهای سبك از قرقره استفاده می‌شود.
- پایه قرقره باید بر روی یك لوله افقی در ارتفاع دو متری از سكوی كاری نصب شود.
- قرقره باید به نحو ایمن به لوله افقی متصل شده و از دو بست در دو طرف قرقره برای ثابت كردن استفاده شود.
- حداكثر بار قابل حمل با استفاده از قرقره ۵۰ كیلوگرم است.
- قرقره نباید در فاصله افقی بیش از ۷۶ سانتی متر از پایه‌های عمومی داربست نصب شود.
- نصب بادبند در زیر پایه حمایت كننده قرقره الزامی است.
- كنترل بار معلق تا لحظه رسیدن به سكوی كار، باید با استفاده از طناب راهنما انجام شود.
الزامات نردبان‌ها
تهیه نردبان
به هنگام تهیه و خرید نردبان حتماً با یك فرد ماهر و با تجربه مشورت كنید چرا كه لازم است از استحكام و متناسب بودن نردبان با شرایط كاری اطمینان كامل داشته باشید.
تست و بازرسیهای روزمره
به طور متناوب بازرسیهای روز مره از نردبان‌ها الزامی است و مهمترین مواردی كه در بررسی این ابزار مورد توجه‌ند شامل اطمینان از استحكام اتصالات، سخت افزار، بست‌میدها، طناب‌ها، پایه‌ها و چرخ‌ها هستند. در حال عادی نیازی به تست استحكام نردبان نیست؛ چرا كه به مرور زمان استحكام آن تضعیف خواهد شد و پس از هر بار استفاده از نردبان تجهیزات جانبی را در آن جدا كنید تا استفاده‌های بعدی از آن آسان شود. در صورت سقوط و یا كار سنگین نردبان‌ها را قبل از استفاده مجدد امتحان كنید و در صورت نیاز تعمیرات و یا تعویض آن سریعاً اقدام كنید.
مهمترین پارامترهای بازرسی نردبان‌ها
- فقدان پلكان
- نبود یا كمبود قلاب‌های كمكی جانبی
- میزان گشودگی پایه‌های نردبان‌های دو طرفه
- پوسیدگی و یا یكپارچگی طناب‌ها و قسمت‌های چوبی
- خرابی گیره‌ها و پایه‌ها
- خرابی قرقره‌ها
- شل بودن اتصالات و طناب‌ها
- فقدان لاستیك پایه‌ها
- كج بودن پایه‌های پلكان‌ها
- بررسی پایه‌های چرخان
نكات مهم استفاده از نردبان
نردبان را بر سطوح زیر تكیه ندهید.
- زمین‌های شیبدار
- بر روی اجسام متحرك
- در معرض وزرش سریع باد
- در جلوی درب
- در مقابل دیوارهای فقدان و ناپایدار
- با زوایه‌های بسیار كم (نسبت به افق) و یا استفاده از نردبان به عنوان پل و سطوح حمل الوار
- سطوحی با شیب بسیار زیاد
یادآوری‌ها
- به هنگام كار بر روی نردبان دو دست فرد باید آزاد باشند.
- از پرت كردن اشیاء به پایین در حین كار بر روی نردبان خودداری كنید.
- فاصله پایه‌ها از هم باید به گونه‌ای باشد كه فرد به هنگام بالا رفتن از پلكان نردبان راحت باشد.
- امكان كار بیش از یك فرد بر روی نردبان فراهم باشد.
- ابزار و سطوحی مطابق شكل برای قرار دادن و سایل كار و راحتی كارگر در ارتفاع مناسب لازم است.
- در صورت امكان از كوتاهترین نردبان‌ها استفاده كنید.
- در صورت استفاده از چند نردبان از محكم بودن اتصالات آنها اطمینان حاصل كنید.
- برای جابجایی و بالا بردن وسایل از پلكان نردبان حتماً از قلاب مناسب استفاده كنید.
- در صورت عدم استفاده از نردبان آن را به صورت افقی در كنار دیوار قرار دهید.
- در صورت وزش باد مراقب وسایل سبك باشید.
