قیر
قیر جسم سیاهی است که از شمار زیادی هیدروکربور، که به سیستم کولوئیدی در هم شده‌اند، درست شده و دارای هیدروکربور‌های گوگرد دار و اکسیژن دار هم هست. با گرما دادن به قیر، از شخی به سفتی خمیری به شلی و آبکی می‌رود و در روغن‌های معدنی حل می‌شود. قیر چسبنده است و دانه‌های سنگ را به همدیگر می‌چسابند، این است که در ساختن رویه‌های سیاه آسفالتی مصرف می‌شود. آب در قیر نشت نمی‌کند، از این رو با آن ساختمان‌ها را آب بندی می‌کنند.
ویژگی‌های عمومی قیرها
خصوصیات عمومی قابل توجه چسبانند‌ه‌ای سیاه به شرح زیر است.
- غیرقابل نفوذ بودن در برابررطوبت وآب
- عایق الکتریکی
- قابلیت ارتجاع
- پایداری متوسط در برابر اسیدها، بازها و نمک‌ها
- چسبندگی به سایر مصالح
معایب عمده چسباننده‌های سیاه
- خواص فیزیکی و مکانیکی آنها با افزایش دما تغییرمی‌کند، نرم و روان می‌شوند.
- در برابر گرمای زیاد تجزیه شده، می‌سوزند و به ذغال بدل می‌شوند و خاصیت جسبندگی خود را از دست می‌دهند.
- در برابر فشار زیاد تغییر شکل می‌دهند.
- در روغن‌های معدنی و برخی حلال‌ها مانند سولفورکربن حل می‌شوند.
- در محیط‌های مرطوب و آلوده به خاک چسبندگی خود را از دست می‌دهند.
کاربرد‌های قیر
در جهان صنعتی امروز، قیر کاربرد گسترده‌ای دارد. عموماً در هبگام به کارگیری قیرها کیفیت مورد نیاز بررسی می‌شود. این کنترل، توسط روش‌های آزمایشگاهی بر اساس کاربرد و عملکرد محصول انجام می‌پذیرد. کیفیت چسبندگی و عدم نفوذ رطوبت به همراه قیمت ارزان، قیرها را به عنوان مصالح اصلی محافظت از بام‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند.
یکی از عمده مصارف قیرها استفاده از آنها در ساخت آسفالتهای قیری است. عایق بندها، چسب‌ها، پوشش‌های اکوستیک‌ها، رنگ‌ها، پوشش کف، پانل‌های الیافی چند لایه و انواع ماستیک‌ها نام برد. در بیشتر موارد می‌توان با اضافه نمودن مواد معدنی به قیرها خواص آنها را اصلاح کرد.
نکات ایمنی مهم جهت پخت قیر و آسفالت
پخت قیر و آسفالت در کارگاه‌های ساختمانی باید با رعایت موارد زیر انجام شود.
۱- بشکه و دیگ‌های پخت قیر و آسفالت در موقع استفاده باید در جای خود محکم شده باشند، به طوری که در حین کار هیچ خطری متوجه افراد نشود.
۲- دیگ‌های پخت قیر و آسفالت در موقع استفاده باید در خارج از ساختمان و در فضای باز قرار داده شوند. قرار دادن آنها در معابر عمومی ممنوع می‌باشد مگر با رعایت کلیه موارد ایمنی، بهداشت‌کار و محیط‌زیست و کسب اجازه از مرجع رسمی ساختمان.
۳- در موقع کار با دیگ‌های پخت قیر و آسفالت باید وسایل اطفاء حریق مناسب در دسترس باشد.
۴- شیلنگ مشعل‌هایی که جهت پخت قیر و آسفالت و نصب ایزوگام به کار می‌رود باید مورد بازدید قرار گرفته و محل اتصال آن به مخزن و مشعل با بست به طور محکم مهار شده باشد.
۵- ظروف محتوی قیر داغ، نباید در محوطه بسته نگهداری شود، مگر آنکه قسمتی از محوطه باز باشد و عمل تهویه به‌طور کامل و کافی انجام گیرد.
۶- کارگرانی که به گرم کردن قیر، پخت، حمل و پخش قیر اشتغال دارند باید به دستکش و ساعت بند حفاظتی مجهز باشند. بالا بردن آسفالت یا قیر داغ توسط کارگران از نردبان ممنوع است.
۷- برای گرم کردن بشکه‌های محتوی قیر جامد باید ترتیبی اتخاذ شود که ابتدا قسمت فوقانی قیر در ظرف ذوب شود و از حرارت دادن و تابش شعله به قسمت‌های زیرین ظرف قیر در ابتدای کار جلوگیری به عمل آید.
۸- هنگام حرارت دادن بشکه قیر، باید درب آن کاملاً باز باشد، به علاوه درپوش کاملاً مناسب و محفوظ و دسته‌داری باید در دسترس باشد تا در صورت آتش گرفتن و شعله کشیدن قیر بتوان فوراً با قرار دادن آن، نسبت به خفه کردن آتش اقدام نمود.
۹- سطل‌های مخصوص حمل قیر و آسفالت داغ، علاوه بر دسته اصلی، باید دارای دسته کوچکی در قسمت تحتانی باشند تا عمل تخلیه آنها به راحتی انجام شود.
۱۰- کارگران پخت قیر و آسفالت پس از پایان کار، مجاز به پاک‌سازی لباسی که بر تن دارند با مواد قابل اشتعال از قبیل بنزین نیستند. در این‌گونه موارد باید ابتدا لباس خود را از تن خارج و سپس در محل مناسب نسبت به نظافت و پاک‌سازی آن با مواد بی‌خطر مناسب اقدام شود.
