سقف شیبدار
به سقفی که حداقل شیب آن ۱۵ درجه تا حداکثر ۷۰ درجه باشد، سقف شیبدار می‌گویند. عموماً در اقلیم‌های سرد و پر بارش برای جلوگیری از نفوذ آب به داخل ساختمان از سقف شیبدار استفاده می‌شود. در این نوع سقف‌ها، سازه‌ی سقف توسط آهن کشی و گاه فلزات دیگر ایجاد می‌شود. پوشش سقف شیبدار بر روی آن نصب می‌شود. این پوشش می‌تواند تایل‌های آردواز، سفال، چوب یا از مصالح رایج دیگر باشند.
انواع سقف شیبدار
سازه نگهدار سقف شیبدار در تمامی انواع، کم و بیش مشابه است. در حقیقت نوع پوشش نهایی به کار رفته در سقف، نوع شیبدار را مشخص می‌کند. پوشش سقف شیبدار در گذشته عموماً آردواز و پس از آن از جنس سفال بوده است. عموماً با سیم فلزی بر روی سازه اسکوپ (بست) می‌شدند. اما امروزه از متریال و مصالح سینیتیک عایق رطوبت، برای پوشش سقف شیبدار استفاده می‌شود که هم وزن کمتری دارند، هم ظاهر بهتری نسبت همتای قدیمی خود دارند.
سقف شیبدار معمول در ساختمان‌های بنایی غیر مسلح متشکل از خرپاهای چوبی، تیرچه‌های فرعی و پوشش مناسب روی تیرچه‌های فرعی است. خرپاهای چوبی شامل اعضای فوقانی، تحتانی، اعضای مورب یا قائم متصل کننده اعضای فوقانی و تحتانی هستند که به یکدیگر متصل شده‌اند. مبحث هشتم مقررات ملی ساختمان رعایت ضوابطی را برای اجرای این نوع خرپاها در سقف شیبدار الزامی می‌داند.
- حداکثر فاصله خرپاها از یکدیگر ۴/۵ متر است.
- اعضای فوقانی و تحتانی خرپاها باید از چوب‌هایی با قطر حداقل ۸۰ میلیمتر باشد.
- اعضای مورب یا قائم باید از چوب‌های با قطر حداقل ۵۰ میلیمتر و طول حداکثر ۱/۲ متر باشد.
- فاصله مرکز به مرکز تقاطع‌های موجود روی اعضای فوقانی و تحتانی حداکثر ۱/۲ متر باشد.
انواع پوشش سقف شیبدار
پوشش فلزی (ورق فلزی موجدار)
در این نوع پوشش روی تیرچه‌ها با استفاده از ورق‌های فلزی موجدار پوشانده می‌شود. این ورق‌ها باید به وسیله پیچ‌های خم شده (پیچ سر خم) و واشرهای لاستیکی جهت آب بندی به تیرچه‌ها وصل شوند.
پوشش سفالی (تخته‌های نازک و ملات گل، آهک و سفال بام)
در این نوع پوشش روی تیرچه‌ها باید با تخته‌هایی به ضخامت حداقل ۱۰ میلیمتر کاملاً پوشیده شود. تخته‌ها با میخ‌های چوبی یا فلزی به تیرچه‌ها وصل شوند. زهوار نگهدارنده سفال‌های باید توسط میخ‌ها به تخته‌ها متصل شود. سفال‌ها باید چنان قرار داده شوند که همپوشانی مناسب جهت آب بندی سقف را داشته باشد.
پوشش غوره گل (تخته‌های نازک و غوره گل و اندود کاهگل)
اجرای سقف شیبدار
اجرای سقف شیبدار دارای مراحلی است. در ابتدا سازه آهن کشی بر روی طبقه آخر بنا سوار می‌شود و بر روی آن پوشش سقف شیبدار قرار می‌گیرد. در مرحله بعد زیر سازه از انواع عایق‌های حرارتی و صوتی استفاده می‌شود و با دستک‌هایی که از سازه اصلی بنا گرفته شده، سقف کاذب بر پا می‌شود.
ساختار بام شیب دار از چهار عنصر اصلی تشکیل شده است.
- اسکلت با خرپا سازی و شاسی کشی که معمولاً با قوطی فلزی انجام می‌شود. در این مرحله که اصطلاحاً سربندی نیز گفته می‌شود شیب‌های سقف طبق نقشه طراحی شده اجرا می‌شود.
- اجرای شاسی چوبی جهت ایجاد شبکه یکپارچه به منظور بستری مناسب برای اجرای پوشش سقفی نهایی
- اجرای عایق حرارتی (در صورت نیاز به سقف گرم). همچنین در این مرحله در صورت نیاز میتوان لایه‌های ضد رطوبت قیری را به منظور جلوگیری از نشتی آب، نم و تعرق اجرا نمود.
- نهایتاً اجرای تایل‌های پوشش بام شیبدار با رعایت اصول نصب مربوط به نوع پوشش سقفی مورد استفاده.
مزایا و معایب سقف شیبدار
- سهولت در اجرا
- وزن کمتر نسبت به سقف‌های مسلح
- همخوانی با اقلیم‌های پر بارش
از مزایایی است که میتوان برای سقف شیبدار در نظر گرفت.
معایب
در بعضی موارد فرمی است که به بنا تحمیل می‌کند. هر چند این فرم گاه موجب زیباتر شدن ساختمان هم می‌شود. اما باید به این نکته توجه کرد که درصد شیب، در زیبایی نمای ساختمان بسیار موثر است. باید این موضوع را در نظر داشت نوع پوششی که انتخاب می‌کنند محدودیتی برای ما هنگام طراحی شیب مورد نظرمان ایجاد نکند.
